توصیه عبد صالح خدا سید هاشم حداد به علامه شهید مطهری/ پس کی نماز می خوانی!
مرحوم مطهری در مراجعت از این ملاقاتها بسیار مشعوف بودند، و میفرمودند: در یکبار که خدمتشان بودم از من پرسیدند: نماز را چگونه میخوانی؟ عرض کردم: کاملا توجه به معانیِ کلمات و جملات آن دارم!
فرمودند: پس کِی نماز میخوانی؟! در نماز توجه‌ات به خدا باشد و بس! توجه به معانی مکن!
انصافا این جمله ایشان حاوی أسرار و دقائقی است، و حقّ مطلب همینطور است که افاده فرموده‌اند.
چرا که در نماز اگر انسان متوجه معانی نماز شود که مثلا إیّاکَ نَعبُدُ وَ إیّاکَ نَستَعینُ به معنی آنست که: من فقط ترا عبادت میکنم و از تو سعادت می‌طلبم، ذهن و فکر نمازگزار بدین حقیقت متوجه بوده و از توجه کامل به خدا غافل است؛ در حالیکه باید توجه صددرصد به سوی خدا باشد و مخاطب فقط خدا باشد، و در اینصورت دیگر توجه به معنی نیست مگر به نحو آلی و مرآتی، همچنانکه در نماز نباید انسان توجه به الفاظ و عبارات آن داشته باشد مگر توجه آلی و مرآتی. زیرا اگر توجه به الفاظ نماز از صحت ادا کردن و تجوید آن أداءِ از محارج آن شود، دیگر آن نماز،نماز نیست؛ نه توجه به خداست و نه توجه به معنی.
ولی اگر توجه به خدا شود و انسان در خطاب و مکالمه‌اش با خدا لحظه‌ای فرود نیاید، نه فکر الفاظ خود بخود به نحو آلی و مِرآتی یعنی با نظر غیر استقلالی آمده و به دنبال، جمیع معانی نیز به طریق آلی و مِرآتی نه با نظر استقلالی آمده و همه به نحو صحیح و مطلوب أدا شده است بدون آنکه در توجه تامّ به خداوند و حضور قلب خللی وارد آید.
* منبع: روح مجرّد/ علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی ص 161-162
